Een eenvoudige en goedkope mogelijkheid van tijdelijke waterberging en infiltratie is de afvoer van het regenwater van daken en andere verharde oppervlakken naar groengebieden. Door deze groengebieden nog eens extra enkele centimeters te verlagen ontstaat er meer bergruimte. Voordelen van de verlaagde groengebieden voor waterberging en infiltratie zijn de mogelijkheid voor dubbel ruimtegebruik en het zuiverend effect van de bodempassage op het regenwater.
Beschrijving
Er zijn verschillende vormen van verlaagde groengebieden voor tijdelijke waterberging en infiltratie. Afhankelijk van wat mogelijk is in de ruimtelijke context kan dit een grasveld zijn, een extra verlaagd grasveld of een iets verlaagd plantvak.
Ze kunnen onopvallend geïntegreerd zijn in een groter groengebied of duidelijk afgegrensd aangelegd worden in een meer stedelijke verharde omgeving en langs wegen. Ze kunnen beplant worden met planten zoals grassen, vaste planten, en heesters.
Ontwerp
Als er voldoende ruimte beschikbaar is en de bodem voldoende doorlatend (matig tot goed doorlatend) is, kan regenwater van dakvlakken en verharde oppervlakken direct in grasvelden of andere groengebieden geïnfiltreerd worden. Het benodigde oppervlak voor vlakvormige bodeminfiltratie is 15% tot 30% van het aangesloten verharde oppervlak. De benodigde afmetingen zijn afhankelijk van de doorlatendheid van de bodem en de diepte van de voorziening.
Een vlakvormig infiltratieveld op goed doorlatende bodem vereist ruimte maar is gemakkelijk in onderhoud; ondergrondse infiltratievoorzieningen daarentegen zijn efficiënter met betrekking tot ruimtegebruik maar vereisen regelmatig onderhoud.
Vlakvormige infiltratievoorzieningen hebben een groot zuiverend vermogen omdat het regenwater via de humuslaag en wortelzone infiltreert. In de wortelzone leven bacteriën die een water zuiverend effect hebben. Ook de helofytenfilter is op dit principe gebaseerd.
Het regenwater kan het beste bovengronds en zichtbaar naar de infiltratievoorziening afgevoerd worden. Dit is het makkelijkst voor onderhoud en niet gewenste verontreinigingen worden snel zichtbaar. Het benodigde afschot voor deze transportvoorzieningen bedraagt in slappe niet draagkrachtige bodems 0,5 cm/m. Bij grotere afstanden tot de infiltratievoorziening wordt dit benodigd afschot een belangrijk ontwerpcriterium.
Doorsnede van verlaagd infiltratieveld Bron: atelier GROENBLAUW
Dimensionering
Verlaagde groengebieden voor tijdelijke waterberging en infiltratie moeten zo gedimensioneerd worden dat het regenwater maximaal een etmaal blijft staan om dichtslibben te voorkomen. Ook mogen de infiltratiegebieden niet intensief bespeeld worden om de verdichting van de aarde te beperken.
Een verdiept aangelegd gedeelte kan beter niet dieper dan 30 cm zijn en de helling maximaal 1:2 voor de veiligheid van spelende kinderen.
De verlaagde groengebieden moeten zo aangelegd worden dat het water zich gelijkmatig verdeelt en uitspoeling wordt voorkomen. In hellend terrein kan dit door de verlagingen in een trapvorm (cascade) aan te leggen.
Voordelen
Verlaagde groengebieden bufferen, infiltreren en zuiveren regenwater. Meer natuurlijke beplanting levert een bijdrage aan de lokale biodiversiteit en draagt bij aan een groenere en dus gezonde stad. Groot voordeel van verlaagde groengebieden voor tijdelijke regenwaterbuffering en -infiltratie is het dubbele ruimtegebruik. De gebieden zijn het grootste deel van het jaar regulier als speel- en verblijfsgebied te gebruiken.
Onderhoud
Voordeel van de verlaagde groengebieden voor tijdelijke regenwaterberging en infiltratie is dat er (volgens Duitse normen) geen kwaliteitseisen aan het regenwater gesteld hoeven te worden vanwege de reinigende bodempassage. Ook het onderhoud is makkelijk omdat alles goed zichtbaar is: calamiteiten zijn goed zichtbaar.
Het onderhoud van de beplante infiltratievoorziening verschilt niet van dat van regulier vergelijkbaar groen.
Effectiviteit
Het is een effectieve maatregel om tijdelijk water vast te houden en vertraagd af te geven aan de ondergrond of te laten afstromen naar bijvoorbeeld oppervlakte water. de effectiviteit is afhankelijk van de afmetingen en de doorlatendheid van de ondergrond.
Kosten
Een verlaagd groengebied vergt nauwelijks extra investeringskosten zeker als de uitgegraven grond in de omgeving verwerkt kan worden in het kader van een gesloten grondbalans. Het onderhoud is kosten neutraal, omdat het verlaagde groengebied dezelfde onderhoudsfrequentie heeft als een niet verlaagd groengebied.
