Koelen met reflectie, lichte kleuren en hoge albedo
Deze pagina opslaan als PDF?
Het verhogen van de reflectiefactor (albedo) van een oppervlak kan de temperatuur van het oppervlak en daarmee zijn warmtestraling verlagen.
Elk oppervlak heeft een bepaalde albedo, ‘witheid’, ofwel reflectiefactor. Deze variabele representeert de hoeveelheid zonnestraling die het oppervlak reflecteert vergeleken met de hoeveelheid die het ontvangt. Witte oppervlakken hebben een albedo van bijna 100%, omdat ze bijna al het licht reflecteren. Zwarte oppervlakken zitten dicht bij 0%. Oppervlakken in de stedelijke omgeving hebben gemiddeld een albedo van slechts 5%, terwijl landelijke gebieden gemiddeld uitkomen op zo’n 25%. Dit verschil zorgt ervoor dat steden veel minder energie van de zon reflecteren dan landelijk gebied. Het verhogen van de albedo (i.e. meer reflectie) vermindert de opwarming van een oppervlak. Daarom voelt het koeler aan in een wit T-shirt dan in een zwart T-shirt.
Het verhogen van de albedo is een goede maatregel voor horizontale oppervlakken zoals daken. Witte daken warmen minder op dan traditionele daken. Een hogere albedo heeft ook voordelen op straat, omdat het zorgt voor een lagere oppervlaktetemperatuur. Als je in de buurt van zwart asfalt staat, kun je de warmte voelen die het uitstraalt. Dat is bijvoorbeeld niet het geval voor lichtgekleurd beton.
Hoewel een hogere albedo de oppervlaktetemperatuur – en daarmee de warmtestraling van onderaf – kan verlagen, kan men toch bedrogen uitkomen. Een parelwitte stad zou letterlijk verblindend zijn voor haar inwoners. Bovendien zorgt de extra weerkaatsing van de zonnestraling ervoor dat het lichaam netto meer straling zou kunnen ontvangen, waardoor de gevoelstemperatuur juist stijgt. Een hogere albedo is vooral effectief voor horizontale oppervlakken waaronder brede straten. In straten met een hoogte-breedteverhouding groter dan 1 (smalle straten) wordt de straling vanaf het trottoir gereflecteerd in de richting van de aanliggende gevels.
Bron: Kluck et al, 2020
Voor meer informatie zie de introductie op het thema Hitte op groenblauwenetwerken.nl en de maatregelen Koele verhardingsmaterialen en Koele daken.
Effectiviteit
Het effect van koelen met reflectie, lichte kleuren en albedo hangt sterk af van de toepassing. Door het gebruik van lichte bestrating daalt de luchttemperatuur tussen de en 1.9 0C Kluck et al, 2020
Het gebruik van lichte gevels geeft een verlaging van de luchttemperatuur tussen de 0.1 en 0.7 0C Kluck et al, 2020
Indicatie kosten (concept)
De kosten voor het aanbrengen van materiaal om een dak of gevel te koelen met reflectie, lichte kleuren of albedo liggen tussen minimaal € 12 en maximaal € 15 per m2. Dat zijn de bedragen die genoemd worden in de KBS Toolbox. Gemiddeld zijn de kosten dan € 13,50 per m2. Daarbij is gekeken naar materialen van verf tot aan grindbekleding en gelden deze kosten voor een plat dak. De materiaalkosten liggen tussen de € 3,- en € 6,- per m2, blijkt uit de bedragen die verschillende online aanbieders noemen. Voor het aanbrengen van beide materialen wordt geschat dat er 12 minuten (0,2 arbeidsuur) per m2 nodig is. De Vereniging Eigen Huis gaat ervan uit dat het dak twee keer per jaar geïnspecteerd moet worden. Daarvoor is per keer per m2 3 minuten (0,05 arbeidsuur) nodig. Dat komt neer op gemiddelde beheerkosten van € 2,30 per m2 per jaar.
